|
Utrum omnes subiiciantur legi.
1 Ad quintum sic proceditur.
Videtur quod non omnes legi subiiciantur. Illi enim soli
subiiciuntur legi, quibus lex ponitur. Sed
apostolus dicit, I ad Tim. I, quod iusto non est
lex posita. Ergo iusti non subiiciuntur legi humanae.
2 Praeterea, Urbanus Papa dicit, et habetur in
decretis, XIX qu. II, qui lege privata ducitur, nulla
ratio exigit ut publica constringatur. Lege autem
privata spiritus sancti ducuntur omnes viri spirituales,
qui sunt filii Dei; secundum illud Rom. VIII, qui
spiritu Dei aguntur, hi filii Dei sunt. Ergo non omnes
homines legi humanae subiiciuntur.
3 Praeterea, iurisperitus dicit
quod princeps legibus solutus est. Qui autem est solutus a
lege, non subditur legi. Ergo non omnes subiecti
sunt legi.
Sed contra est quod apostolus dicit,
Rom. XIII, omnis anima potestatibus sublimioribus
subdita sit. Sed non videtur esse subditus potestati,
qui non subiicitur legi quam fert potestas. Ergo omnes
homines debent esse legi humanae subiecti.
Respondeo dicendum quod, sicut
ex supradictis patet, lex de sui ratione duo habet, primo
quidem, quod est regula humanorum actuum; secundo, quod
habet vim coactivam. Dupliciter ergo aliquis homo
potest esse legi subiectus. Uno modo, sicut regulatum
regulae. Et hoc modo omnes illi qui subduntur potestati,
subduntur legi quam fert potestas. Quod autem aliquis
potestati non subdatur, potest contingere dupliciter. Uno
modo, quia est simpliciter absolutus ab eius subiectione.
Unde illi qui sunt de una civitate vel regno, non
subduntur legibus principis alterius civitatis vel regni,
sicut nec eius dominio. Alio modo, secundum quod regitur
superiori lege. Puta si aliquis subiectus sit proconsuli,
regulari debet eius mandato, non tamen in his quae
dispensantur ei ab imperatore, quantum enim ad illa, non
adstringitur mandato inferioris, cum superiori mandato
dirigatur. Et secundum hoc contingit quod aliquis
simpliciter subiectus legi, secundum aliqua legi non
adstringitur, secundum quae regitur superiori lege. Alio
vero modo dicitur aliquis subdi legi sicut coactum
cogenti. Et hoc modo homines virtuosi et iusti non
subduntur legi, sed soli mali. Quod enim
est coactum et violentum, est contrarium voluntati.
Voluntas autem bonorum consonat legi, a qua malorum
voluntas discordat. Et ideo secundum hoc boni non sunt sub
lege, sed solum mali.
Ad primum ergo dicendum quod ratio illa procedit de
subiectione quae est per modum coactionis. Sic enim iusto
non est lex posita, quia ipsi sibi sunt lex, dum ostendunt
opus legis scriptum in cordibus suis, sicut apostolus, ad
Rom. II, dicit. Unde in eos non habet lex vim coactivam,
sicut habet in iniustos.
Ad secundum dicendum quod lex spiritus sancti est
superior omni lege humanitus posita. Et ideo viri
spirituales, secundum hoc quod lege spiritus sancti
ducuntur, non subduntur legi, quantum ad ea quae repugnant
ductioni spiritus sancti. Sed tamen hoc
ipsum est de ductu spiritus sancti, quod homines
spirituales legibus humanis subdantur; secundum illud I
Petr. II, subiecti estote omni humanae creaturae,
propter Deum.
Ad tertium dicendum quod princeps dicitur esse
solutus a lege, quantum ad vim coactivam legis, nullus
enim proprie cogitur a seipso; lex autem non habet vim
coactivam nisi ex principis potestate. Sic igitur princeps
dicitur esse solutus a lege, quia nullus in ipsum potest
iudicium condemnationis ferre, si contra legem agat. Unde
super illud Psalmi l, tibi soli peccavi etc., dicit
Glossa quod lex non habet hominem qui sua facta
diiudicet. Sed quantum ad vim directivam legis,
princeps subditur legi propria voluntate; secundum quod
dicitur extra, de constitutionibus, cap. cum omnes,
quod quisque iuris in alterum statuit, ipse eodem iure uti
debet. Et sapientis dicit auctoritas,
patere legem quam ipse tuleris.
Improperatur etiam his a domino qui dicunt et non faciunt;
et qui aliis onera gravia imponunt, et ipsi nec digito
volunt ea movere; ut habetur Matth. XXIII. Unde quantum ad
Dei iudicium, princeps non est solutus a lege, quantum ad
vim directivam eius; sed debet voluntarius, non coactus,
legem implere. Est etiam princeps supra legem, inquantum,
si expediens fuerit, potest legem mutare, et in ea
dispensare, pro loco et tempore. |
